دربــاره مجموعه آثار حضرت امام خمینی سلام الله علیه - نسخه ۲
عالمان حقيقى هميشه نماد عقلانيت، علم، تقوى، خلوص، روشنگرى، هدايت، ارشاد، وقار، تلاش و از خودگذشتگى بودهاند. گوشهاى از كوششهاى علمى آنان در كتابها و آثارشان تجلى يافته است. گسترش روشهاى جديد اطلاع رسانى در عصر حاضر، زمينهى مناسبى را براى انتقال دانش علما به تشنگان معرفت فراهم آورده است.
با توجه به اهميت آثار علما، مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى بر آن شده است تا با جمع آورى و ارائهى بخشى از آثارشان در نرمافزار، گامى در بزرگداشت دانشمندان علوم اسلامى بردارد تا پژوهشگران بتوانند از چشمهى فياض دانش آنان بهرهمند شوند. اميد است كه نرمافزار حاضر بتواند به ترويج فرهنگ اسلامى كمك كند و رضايت حق تعالى را فراهم نمايد.
شخصيت علمى امام (ره)
حضرت امام خمينى رضوان الله تعالى عليه، عالمى بود فرزانه، جامع معقول و منقول و در كنار اين جامعيت، مبتكر و ژرفانديش. آثار مختلف وى(در فقه و اصول و فلسفه و عرفان و اخلاق و تفسير) و شاگردان انديشمند او(در رشتههاى مختلف)، گواهان راستين اين مدعايند.
اگر در مثلث جامعيت، ابتكار و ژرفانديشى آن بزرگمرد، گوشه چشمى هم به نور تعهد، سياست و احساس مسئوليت وى كنيم كه بر تمام زوايا و اضلاع وجود او پرتو افكنده است، بهخوبى درمىيابيم كه آن اعجوبه دهر، از خيل همان نادرمردانى است كه چشم روزگار، هر چه بيشتر خيره مىشود، كمتر آنها را مىبيند؛ آرى، از همانهايى كه دى، شيخ، ملول از صحبت ديو و دد، چراغ بهدست، گرداگرد شهر در پى آنان مىگشت.
آثار عرفانى، فلسفى، اخلاقى و تفسيرى امام (ره)
آثار علمى حضرت امام خمينى، بهخاطر تسلط ايشان بر علوم مختلف، از جايگاه ويژهاى برخوردار است. يكى از آثار عرفانى حضرت امام خمينى، كتاب "مصباح الهداية الى الخلافة و الولاية"، است. ايشان، در اين كتاب، مسائل غامض و مباحث عاليه نبوت و ولايت را در عباراتى نسبتا كوتاه، ولى رسا، با مهارت تقرير نموده؛ به عبارت ديگر، وى، در اين زمينه، لب مباحث را با نازكانديشى خاص خويش، در پوستهاى از عبارات لطيف و زيبا عرضه كرده است.
از ديگر آثار عرفانى حضرت امام، مىتوان به تعليقات ايشان بر كتاب "شرح فصوص الحكم" قيصرى و"مصباح الانس" فنارى اشاره نمود. اين دو كتاب، از متون درسى عرفان نظرى در سطوح عاليه است كه حضرت امام با تعليقات خود، بخشى از مطالب اين دو كتاب را تحليل و گاهى نقد نمودهاند.
بخشى از آثار عرفانى و اخلاقى آن عارف و عالم ربانى را شرح احاديث نورانى معصومان(ع) و ادعيه مأثور از جانب آنها تشكيل داده است. طبيعى است شرح اين آثار كه مشتمل بر معارف بلند الهى است و به بركت كشف تامّ محمّدى و ولايت علوى و براى مصلحت كشف حقايق نسبت به خلايق القاء شده است، تنها به خامه عارفى كامل و مؤيّد امكانپذير مىباشد؛ به همين جهت، كمتر عالمى را توفيق گشودن ابواب باطنيه احاديث، بر سالكان طريق، رفيق گرديده است.
از همين قسم آثار، مىتوان به كتب زير اشاره كرد:
كتاب"شرح دعاى سحر": شرحى است عرفانى بر دعاى معروف سحر، مروى از امام باقر(ع) و معظمله، آن را در سن 27 سالگى به رشته تحرير درآورده و نخستين اثر قلمى آن بزرگمرد است؛
كتاب"اربعين" ي"شرح چهل حديث": حضرت امام(ره)، در اين كتاب، ضمن شرح و بيان چهل حديث از احاديث منقول از معصومان، به بيان اخلاق اسلامى با اسلوب و شيوه خاص خود پرداختهاند. ايشان، بر خلاف ديگران كه اخلاق را علمى فرض كردهاند همچون ساير علوم، خشك و بىروح و مبتنى بر تقسيمبندىهاى عبوس فلسفى، قائل است: "كتاب اخلاق، آن است كه به مطالعه آن، نفس قاسى، نرم و غير مهذّب، مهذّب و ظلمانى، نورانى شود و آن، به آن است كه عالِم، در ضمن راهنمايى، راهبر و در ضمن ارائه علاج، معالِج باشد و كتاب، خود، دواىِ درد باشد، نه نسخه دوانما. طبيب روحانى بايد كلامش حكمِ دوا داشته باشد، نه حكم نسخه و اين كُتب مذكوره(طهارة الاعراق، اخلاق ناصرى، احياء العلوم و ...) نسخه هستند، نه دوا، بلكه اگر جرأت بود مىگفتم: نسخه بودن بعضى از آنها نيز مشكوك است، ولى از اين وادى صرف نظر كردن اولى است." (شرح حديث جنود عقل و جهل ص 11)؛
كتاب"شرح حديث جنود عقل و جهل": اين كتاب نيز در واقع، بيان مسائل اخلاقى است در ضمن شرح روايتى از حضرت امام صادق(ع) كه در آن، لشكريان عقل و جهل را برشمرده است؛
كتاب "التعليقة على الفوائد الرضوية": اين كتاب، نقد و تعليق امام، بر كتاب "الفوائد الرضوية"، نوشته قاضى سعيد قمى است كه قاضى، در اين كتاب، روايتى از امام رضا(ع) را كه در جواب سؤال رأس الجالوت و در مورد حقيقت ايمان و كفر است، شرح نموده است؛
كتاب "جهاد اكبر": تقرير بيانات ايشان در نجف اشرف است كه در آستانه ماه مبارك رمضان و ايام ديگر، خطاب به حوزههاى علميه ايراد فرمودهاند و به همّت ياران وى، تنظيم، چاپ و منتشر شده است؛
كتاب "سرّ الصلاة" و كتاب "آداب الصلاة": ايشان، در اين دو كتاب، حقيقت و سر هر يك از اعمال و اوراد نماز را بيان و طريقه وصول به اين حقيقت را ذكر نموده است؛
كتاب "تقريرات فلسفه": اين كتاب، تقريرات آخرين دوره"شرح منظومه" و مباحث نفس "اسفار" مىباشد كه توسط حضرت امام قدس سره، در حدود سالهاى 1328 -1323ش، تدريس گرديده است. اين مجموعه، هر چند كامل نبوده و مقرّر، پارهاى از مباحث را يادداشت نكرده، ولى با توجه به اينكه از حضرت امام قدس سره، اثر مكتوبى در حكمت متعاليه- در حال حاضر- در دسترس نيست و حاشيه ايشان بر"اسفار" نيز مفقود گرديده است، اين تقريرات، تنها يادگار از حدود دو دهه تدريس آن حضرت در حكمت متعاليه مىباشد و از ارزش ويژهاى برخوردار است؛
كتاب "تفسير سوره حمد": مشتمل بر دروس تفسيرى ايشان است كه در سال 1358 افاضه فرمودهاند، تفسير امام بر"فاتحة الكتاب"، مشحون از نكات دقيق و لطيف عرفانى و در نوع خود كمنظير است.
آثار فقهى و اصولى امام(ره)
آثار فقهى ايشان عبارت است از:
"كتاب البيع" در پنج جلد، "المكاسب المحرمة" در دو جلد، "كتاب الطهارة" در چهار جلد، "الخلل فى الصلاة"، "تحرير الوسيلة"، "الرسائل العشرة"، "ولايت فقيه"، "حاشيه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانى"، "تعليقه بر وسيلة النجاة"، "رساله نجاة العباد"، "مناسك حج"، "التعليقة على العروة الوثقى" و "رساله عمليه".
آثار اصولى وى عبارت است از:
"مناهج الوصول"(پيرامون مباحث الفاظ) در دو جلد، "انوار الهداية فى التعليقة على الكفاية"(در مباحث امارات) در دو جلد ، "الاستصحاب"، "الاجتهاد و التقليد"، "التعادل و التراجيح"، "بدائع الدرر فى قاعدة نفى الضرر" و"لمحات الاصول" كه تقريرات درس اصول آية الله بروجردى مىباشد.
تقريرات درس فقه و اصول ايشان عبارت است از:
"الطهارة" مشتمل بر مباحث مربوط به مياه به قلم آية الله شيخ محمد فاضل لنكرانى، "تهذيب الاصول" به قلم آية الله شيخ جعفر سبحانى، "تنقيح الاصول" به قلم آية الله شيخ حسين تقوى اشتهاردى، "جواهر الاصول" به قلم آية الله سيد محمد حسن مرتضوى لنگرودى و "معتمد الاصول" به قلم آية الله شيخ محمد فاضل لنكرانى .
از آثار سياسى و اجتماعى حضرت امام خمينى، مىتوان به وصيتنامه ايشان و نيز به مجموعهاى از سخنرانىها ، نامهها و احكامى كه از سال 1312ش، تا زمان رحلت، از وى صادر شده اشاره نمود، كه در مجموعه اى به نام "صحيفه امام" گرد آمده است.
زندگىنامه(حديث بيدارى)
سرفصلها و مهمترين وقايع دوران زندگى امام خمينى، از تولد تا رحلت، با نگاهى تحليلى و در عين حال اجمالى و اشارهاى، بررسى شدهاست. هر چند كه ترسيم ابعاد شخصيت امام خمينى و توضيح ادوار زندگانى بزرگى چون او، در يك مقاله و يك كتاب، درياى بىكران را در كوزه ريختن است، اما بهقدر توان بايد تلاش كرد؛ بهويژه آنكه علاقهمندان امام در خارج كشور بارها ارائه خلاصهاى از وقايع زندگى و آثار و آرمانهاى آن حضرت را خواستار شدهاند. بر همين مبنا در نوشته حاضر از بيان جزئيات حادثهها و درج سندها و نقل گفتهها- مگر در موارد ضرورى- پرهيز شده، در عين حال كوشش گرديده تا مطلبى از رخدادهاى مهم دوران زندگى امام كه بهنحوى مرتبط با او و يا زمينهساز حركت و موضع آن حضرت در مسائل مهم بوده است- هر چند به اشاره- از قلم نيفتد(به قسمت زندگىنامه برنامه، مراجعه فرماييد).
محتواى نرمافزار مجموعه آثار:
نرمافزار مجموعه آثار امام(ره)، مشتمل بر عناوينى است كه اكثر آنها به قلم خود ايشان و برخى از آنها تقرير مباحث علمى وى و ضمنا تعداد 6 عنوان از تاليفات ايشان كه به زبان انگليسى ترجمه شده، در بخش كتب انگليسى قابل استفاده است.
1 آداب الصلاة (آداب نماز)؛
2 استفتاءات؛
3 الاجتهاد و التقليد؛
4 الاستصحاب؛
5 التعادل و الترجيح؛
6 التعليقة على العروة الوثقى؛
7 التعليقة على الفوائد الرضوية؛
8 الخلل فى الصلاة؛
9 الرسائل العشرة؛
10 الطلب و الإرادة؛
11 المكاسب المحرمة؛
12 أنوار الهداية فى التعليقة على الكفاية؛
13 بدائع الدرر فى قاعدة نفى الضرر؛
14 تحرير الوسيلة؛
15 تحرير الوسيلة(ترجمه فارسى)؛
16 تعليقات على شرح"فصوص الحكم" و"مصباح الأنس"؛
17 تفسير سوره حمد - تقرير بيانات امام خمينى(ره) ؛
18 تقريرات فلسفه امام خمينى(ره)(به قلم آية الله سيد عبد الغنى اردبيلى فلسفى)؛
19 تنقيح الأصول(به قلم آية الله شيخ حسين تقوى اشتهاردى)؛
20 تهذيب الأصول(به قلم آية الله شيخ جعفر سبحانى)؛
21 توضيح المسائل؛
22 جهاد اكبر يا مبارزه با نفس - تقرير بيانات امام خمينى(ره) ؛
23 جواهر الأصول(به قلم آية الله سيد محمد حسن مرتضوى لنگرودى)؛
24 حاشيه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانى؛
25 رساله نجاة العباد؛
26 سر الصلاة(معراج السالكين و صلاة العارفين)؛
27 شرح چهل حديث(اربعين حديث)؛
28 شرح حديث جنود عقل و جهل(طبع جديد)؛
29 شرح دعاء السحر(الطبع الجديد)؛
30 شرح دعاء السحر(ترجمه فارسى)؛
31 صحيفة الإمام(ترجمة عربية)؛
32 صحيفه امام؛
33 كتاب البيع؛
34 كتاب البيع(تقرير الخرمآبادى)؛
35 كتاب البيع(تقرير قديرى)؛
36 كتاب الطهارة؛
37 كتاب الطهارة(تقرير محمد الفاضل اللنكرانى)؛
38 لمحات الأصول؛
39 مصباح الهداية إلى الخلافة و الولاية؛
40 معتمد الأصول(به قلم آية الله شيخ محمد فاضل لنكرانى)؛
41 مناسك حج؛
42 مناهج الوصول إلى علم الأصول(به قلم آية الله شيخ محمد فاضل لنكرانى)؛
43 وسيلة النجاة مع التعاليق حضرت امام خمينى(ره)؛
44 وصيتنامه سياسى-الهى؛
45 ولايت فقيه، حكومت اسلامى؛
46.دیوان امام خمینی؛
47.اسم مستاثر در وصیت امام و زعیم اکبر؛
48.لب الأثر فی الجبر و القدر.
لازم به ذکر است اخیرا کلیه آثار حضرت امام تحت عنوان موسوعة الإمام الخمیني در 50 جلد چاپ شده است که در این نرمافزار همراه آثار قبلی عرضه میشود.
نگارخانه:
بخش نگارخانه برنامه، شامل بيش از 280 تصوير و 12سخنرانى مهم به مناسبتهاى مختلف و فيلم زندگانى امام(ره)، به زبان عربى و فارسى مىباشد.
دیگران را با نوشتن نقد، بررسی و نظرات خود، برای انتخاب این محصول راهنمایی کنید.
هر گونه سوال، ابهام توسط مدیران پشتیبانی سایت پاسخ داده می شود.